مطالعات طراحی ایستگاه قطار - رساله طراحی ایستگاه قطار - مطالعات معماری ایستگاه راه آهن

مطالعات ایستگاه راه آهن
فهرست مطالب
1-1مقدمه:
1-2-آشنایی با وسایل حمل و نقل و پیدایش راه آهن در دنیا
1-3-تاریخچه راه آهن در دنیا
1-4-تاریخچه راه آهن در ایران
1-5-مسیرها و مسافت‌ها 
1-6-پیشینه راه آهن در ایران:
1-7-روح واقعی کار در راه آهن
1-8-اهمیت اقتصادی راه آهن
فصل دوم:
مطالعات تکمیلی
2-1-مقدمه:
2-2-تعاریفی از ایستگاه راه آهن
2-3-انواع ایستگاه مسافر بری
2-3-1-ایستگاه خطوط اصلی یاmainlinestation
2-3-2-ایستگاه تغییر وسیله خطوط اصلی mainline interchange station
2-3-3ایستگاه خطوط اصلی     :Mainline station 
2-3-4-ایستگاه حومه شهری پر تردد Busy suburban station   :
-5-3-2ایستگاه حومه شهری معمول     :Typical suburban station  
2-3-6-ایستگاه روستایی و حومه شهری کم تردد   :Rural and quiet suburban station   
2-4-تعریف ایستگاه در حوزه معماری:
2-4-1-عملکرد ایستگاه
2-4-2-ایستگاه اکسپر سیوسینتی:
2-4-3-ایستگاه فتوریستی:
2-5-شناخت مجموعه فضاهای اصلی محوطه یا سایت ایستگاه:
2-6-واگن در راه آهن
2-6-1-واگن های باری
2-6-2-واگن های مسافری 
2-6-3-واگن های مخصوص 
2-7- شناخت سازه و نظام سازه ای ایستگاه : 
2-8- ایستایی سازه :
2-9- چگو نگی شکل گیری سازه های فضایی نوین :
2-10- ایستگاه واتررلو و سازه آن
2-11- تفاوتها و تحولات ایستایی در سازه فضایی نسبت به گذشته :
2-12- سودمندی سازه :
2-12-1-فضاسازی و خوانایی فضا: 
2-12-2-کاهش کمی و افزایش کیفی سازه :
2-12-3-طراحی اقلیمی :
2-12-4-نورگیری :
فصل سوم:
ظوابط کلی طراحی ایستگاههای راه آهن
3-1-مقدمه:
3-2-ظوابط کلی طراحی ایستگاههای راه آهن
3-2-1-طراحی فضایی
3-2-2-محوطه های جلویی ایستگاه
3-2-3-ورودی ها ، خروجی ها و درها
3-2-4-طراحی سکو
3-2-5-ساختمان ایستگاه
3-3-سازماندهی فضایی ایستگاه:
3-4-محاسبه فضاهای مورد نیاز در ایستگاه:
3-5-سازماندهی فضایی ایستگاه:
3-6-راه های دسترسی به ایستگاه:
3-7-شرایط هندسی محوطه ایستگاه
3-8-انتخاب محوطه برای ساخت راه آهن
3-8-1-تملک زمین
3-8-2حدود و حریم ایستگاه
3-8-3-حریم ایستگاه ها
3-9-ساختمان ایستگاه
3-9-1-سالن‌های انتظار
3-9-2-فروش بلیط
3-9-3-ورودی‌ها و خروجی‌ها
3-9-4-راه‌ های دسترسی و مبادله
3-9-5-حرکت در جهت قائم (پله، پله برقی، رمپ، آسانسور)
3-9-6-اطلاع‌رسانی
3-9-7-کنترل بلیط
3-9-8سالن‌ها و مکان‌های استراحت
3-9-9خدمات توشه و حمل بار مسافران
3-9-10-خدمات جانبی ایستگاه
3-10-نکاتی در مورد تقاضا و خدمات جنبی ایستگاه
3-11-دسترسی معلولین به ورودی ایستگاه
3-12-توقفگاه:
3-13-دسترسی به سالن فروش بلیط و سکو:
3-13-1-آسانسور (بالابر)
3-13-2-پله‌ها و پله‌های برقی
3-14-دستگاه گیرنده بلیط
3-15-محوطه سکو ها
3-16-نیازمندی های ایستگاه راه آهن:
3-16-1-نیازمندی‌های همگانی:
3-16-2-نیازهای پرسنل ترافیک و پلیس:
3-16-3-نیازمندی‌‌های قطار:
3-16-4-نیازمندی‌های لوکوموتیوها:
3-16-5-نیازمندی‌های توسعه خطوط آهن:
3-17-ایستگاه ها و محوطه باری
3-17-1-انبارها
فصل چهارم:
مطالعات تطبیقی
4-1-مقدمه:
-2-4ایستگاه متروی آلامدا(سانتیاگو کالاتراوا)
4-3-ایستگاه راه آهن تهران
4-4-ایستگاه راه آهن اصفهان
4-5-اجرای فاز دوم ایستگاه راه آهن اصفهان
فصل پنجم:
معرفی برنامه فیزیکی ایستگاه راه آهن
5-1-مقدمه:
5-2-ورودی مسافران و استقبال کنندگان : 
5-3-خروجی مسافران و مشایعت کنان
5-4- فضاهای مشترک
5-5-فضاهای اداری
5-6-تاسیسات:
5-7-جدول برنامه فیزیکی سالن مسافری غیر ایزوله
5-8-جدول برنامه فیزیکی قسمت های خدماتی
5-9-جدول برنامه فیزیکی سالن مسافری
5-10-جدول مساحت تقریبی ریز فضاهای داخلی
فصل ششم:
 
1-1مقدمه:
برای اشنایی بیشتر با تاریخچه حمل و نقل در دنیا در این فصل به بررسی پیشینه تاریخی اولین راه آهن دنیا و همچنین نحوه شکل گیری آن میپردازیم.
و روند ساخت ریل های قطار و به وجود آمدن راه آهن در کشورهای بزرگ مثل انگلیس،فرانسه و آمریکا...
در این میان تاریخچه اولین راه آهن ایران مورد بررسی قرار می گیرد از زمان ناصرالدین شاه پس از کشمکشهای فراوان بخاطر واگذاری امتیاز بین بیگانگان ،در نهایت امتیاز احداث خطوط راه آهن به بوانال فرانسوی تعلق میگیرد.و تا شاهزاده عبدالعظیم احداث می شود.
همچنین تاریخ ساخت و بهره برداری خطوط اصلی راه آهن جمهوری اسلامی ایران در این فصل به اختصار توضیح داده میشود.
 
1-2-آشنایی با وسایل حمل و نقل و پیدایش راه آهن در دنیا
اولین وسیله حمل و نقل بشر حیوانات می باشند، دقیقا" مشخص نشده است که کدامیک از جوامع بشری برای اولین بار از حیوانات در امر حمل و نقل استفاده کرده اند. پس از قرنها که انسان به نیروی بخار دست پیدا کرد از این نیرو برای اولین بار در کشتی استفاده کرده، کشتیهای بادبانی کشتیهایی با نیروی بخار تبدیل شدند، به هر با توسعه همه جانبه صنعت حمل و نقل بشر در تمامی زمینه ها به پیشرفتهای شگرفی دست یافته و درحال حاضر حمل و نقل به سه طریق زمینی، هوائی و دریائی و یا ترکیبی از این سه مورد انجام می شود. حمل و نقل هوائی عمدتا" حمل و نقل مسافر و محمولات همراه آنها را پوشش می دهد و مقداری هم از توان خود را صرف حمل و نقل کالاهای تجاری کم حجم و پر ارزش می نماید، برای این منظور لازم است در نقاط مختلف جهان فرودگاه مجهز به سیستم ناوبری هواپیما ایجاد گردد.
در مقابل حمل و نقل دریائی عمده ترین واسطه حمل و نقل بین کشورهای جهان می باشد و سنگین ترین و پر حجم ترین حمل و نقلها توسط کشتی انجام می شود لیکن در مقایسه با حمل و نقل بار چندان قابل قیاس نمی باشد. در شرایط کنونی انواع کشتیهای باری وجود دارند که می توانند محصولات فله، مایع، گاز و کالاهای سنگین و حجیم را به اقصی نقاط جهان حمل نمایند، لازمه حمل و نقل دریائی ایجاد بندرگاههائی مجهز به اسکله ها و تجهیزات تخلیه و بارگیری مناسب با ظرفیت کشتیها می باشد.
حمل و نقل زمینی شاید اولین تجربه حمل کالا توسط بشر می باشد، و در شرایط کنونی از تحول بسیار گسترده ای برخوردار گردیده که شامل حمل و نقل جاده ایی و ریلی می باشد.
حمل و نقل جاده ای شامل حمل کالا و مسافر که در بخش مسافر علاوه بر اتوبوس و مینی بوس از اتومبیل های سواری نیز استفاده می شود،دربخش حمل کالا از انواع کامیونها شامل کامیونهای اطاق دار،تریلی،محوردار و غیره استفاده می شود.حمل و نقل جاده ای در بسیاری از کشورها از گستردگی فوق العاده ای برخوردار است و علاوه بر اینکه در کلیه کشورهای جهان سیر می نماید در تمامی شهرهای یک کشور گسترده شده از حمل و نقل فرعی گرفته تا حمل و نقلهای بسیار گسترده را انجام می دهد. کامیونها از لحاظ سرعت در حمل و سرعت در تخلیه و بارگیری و درب به درب بودن حمل و نقل شان از رقبای خود برتری داشته وازاین امتیازات بنحو شایسته ای استفاده می نماید.
دومین حمل و نقل زمینی حمل و نقل بر روی ریل می باشد، برای اولین بار حمل بر روی ریل در معادن مورد استفاده قرار گرفته است و سپس با اختراع لکوموتیو بخار حمل و نقل بر روی ریل چدنی انجام شد،این حمل و نقل ازویژگیها و مزیتهای خاصی برخوردار است که در بخشهای بعدی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.راه آهن نیز مانند جاده در دو بخش مسافر و کالا فعالیت دارد و امروزه انواع نیروهای کشش در خدمت راه آهن می باشد، مانند لکوموتیوهای دیزلی، برقی وترنست.از طرفی انواع سالنهای مسافری وجود دارند که متناسب با توان اقتصادی افراد هر جامعه ای تولید و مورد استفاده قرار می گیرند،شامل سالنهای درجه یک و دو،سالنهای خواب و سالنهای صندلی دار(اتوبوسی) و انواع سالنهای دیگر و واگنهایی که خدمات جا بجائی مسافر را کامل می کند،مانند استیم(مولد بخار) واگن توشه، رستوران و غیره. سرعت قطارهای مسافری از اولین سرعت لکوموتیو ساخته شده یعنی 5/6 کیلومتر در ساعت به 500 الی 600 کیلومتر در ساعت افزایش یافته و در بعضی از کشورها این سرعت مورد آزمایش و بهره برداری قرار گرفته است.
حمل و نقل کالا توسط راه آهن از تنوع و گستردگی زیادی برخوردار است و با توجه به سیاستهای حمل و نقلی در کشورهای مختلف با سیستمهای خاصی اداره می شود. در بعضی ازکشورها مانند کشورهای اروپائی حمل و نقل کالا بر پایه قطارهای سبک و سرعتی و با طول کم و در بعضی از کشورها بر پایه قطارهای سنگین و طویل و با سرعت کمتر برنامه ریزی شده اند، واگنهای باری در انواع مختلف و با کاربردهای گوناگون طراحی و مورد استفاده قرار گرفته اند،و می توان گفت کلیه محمولات امکان حمل از طریق راه آهن را دارند که در بخش مزیتهای حمل و نقل کالا وجه تمایز حمل و نقل راه آهن را با حمل و نقل جاده ای مطرح می نماید. (3)
1-3-تاریخچه راه آهن در دنیا
مسئله استخراج ذغال از معادن و حمل آن به خارج مشکلی بود که بر سر راه مردم فعال خودنمائی می کرد .
ابتدا سعی کردند در طول معادن سطح همواری برای عبور ارابه های حامل ذغال ایجاد کنند اما این کار نه عملی بود و نه کافی .
در سال 1556 م مهندسین آلمانی راه حل جدیدی برای این کار جستند بدین ترتیب که در طول معدن دو رشته الوار در دو خط موازی قرار دادند و سپس ارابه های حامل ذغال را بر روی این دو خط چوبی بکار انداختند و چون در بعضی معادن سطح اتکا الوارهای چوبی بسیار سست و مقاومت آن کم بود مجبور شدند زیر الوارها را با قطعات مسطح و مکعب سنگ بپوشاند و بدین ترتیب اولین قدم در راه ابداع ریل و تراورس برداشته شد و بعدها قطعات سنگ تبدیل به قطعات چوب گردید که از عرض در فواصل معین زیر الوارها قرار می دادند و امروز همین قطعات چوبی به عنوان تراورس مورد استفاده راه آهن است .
انگلیسی ها تدریجاً متوجه شدند که الوارهای چوبی مقاومت زیادی ندارد و خیلی زود فرسوده می شود . برای رفع این عیب روی الوارها را با ورقه ای از آهن می پوشاندند و سرانجام در سال 1750 م الوارهای چوبی را بکلی جمع کردند و بجای آن نوارهای چدنی با مقطع گونیائی گذاشتند بطوری که چرخ ارابه های حامل ذغال بر روی لبه قائم آن قرار می گرفت .
سپس شخصی به نام ( رینولد ) پیشنهاد کرد که صاحبان معادن ذغال سنگ از تیر آهن استفاده نمایند . نتایج حاصله از این پیشنهاد عالی بود زیرا به زودی با تکامل ریل های ریل های آهن توانستند مقدار بیشتری بار را با نیروی کمتر به حرکت درآوردند و از دل معادن ذغال استخراج کنند .